Kryminał czy horror? Nawet po lekturze „Piętna” Przemysława Piotrowskiego wciąż można mieć wątpliwości. Pierwszy tom cyklu o Igorze Brudnym to powieść, które sprosta oczekiwaniom większości odbiorców, a niektórym przypomni, że od literatury też mogą się zjeżyć włoski na plecach.
Trzy perspektywy, zderzenie skrajnie odmiennych kultur i wielka wojna – tak pokrótce przedstawia się debiut Ryszarda Feina pod tytułem „Mit o Alarze”. Czy chwaląca się mitologicznymi nawiązaniami powieść jest w stanie odczarować stereotypowe myślenie o self-publishingu? Niestety: nie. Problemy? Te same, co zwykle.
Gdy w 2014 roku ogłoszono Noblistę w dziedzinie literatury, wyjątkowo obeszło się bez szumu i skandalu. Nikt nie narzekał, nie krytykował; nie bredził, że literatura zbyt kontrowersyjna; czy, że nie ten, a inny Francuz powinien zostać nagrodzony. W tramwajach brakowało więc obwolut krzyczących „Modiano” na okładce, a w księgarniach szybko można było trafić na okazyjne ceny powieści noblisty.
Wystarczy włączyć telewizor, by doznać wrażenia, że świat zwariował. Z roku na roku poziom absurdów rośnie – mnożą się dziwaczne prawa, dziwaczne zachowania, dziwaczne oczekiwania. Ludzka kultura staje się pułapką, w której tkwimy na halucynogenach. W punkt, z odpowiednio groteskowym zacięciem, opisuje to wszystko Natalka Suszczyńska w książce „Dropie”.
Dzisiejszy świat to coraz częściej świat melancholii, poczucia straconych szans i niewykorzystanych okazji. Nie tak łatwo dziś nadać życiu sens, znaleźć swoją niszę. Wikłamy się w projekty i w ludzi, którzy na pewien czas wydają się wygodni, ale ostatecznie i tak okazują się niewystarczający. Sabotujemy własne życie i wciąż zadajemy sobie pytanie: czy to już? Czy właśnie ten dzień ma być najważniejszy? Odpowiedzią zawsze jesteśmy rozczarowani.
Wyobraź sobie, że poznajesz w barze przystojnego mężczyznę (sorry, panowie, ten tekst dotyczy romansidła klasy D, więc to kobiety są modelowymi czytelnikami zarówno książki, jak i tej recenzji). Właściwie nie poznajesz. Widzisz w barze przystojnego mężczyznę, którego pragniesz jak szalona. I robisz wszystko, żeby zwrócić na siebie jego uwagę.
Już na wstępie autor „Miłości w czasach zarazy” oraz „Stu lat samotności” wywraca kulturowo przyjęte konotacje miłości, czyniąc z niej źródło strachu i degrengolady. W magicznych światach znanego Kolumbijczyka jednak pierwsze tropy zwykle okazują się zwodnicze. Jak więc jest z tym Marquezowskim uczuciem z „Miłości i innych demonów”?
Współczesne osiągnięcia naukowe w swym skomplikowaniu wkradają się wręcz na poziom magiczny. Nic więc dziwnego, że popularnonaukowe propozycje starają się maskować to skomplikowanie, by przyciągnąć czytelników. Najprostszą maską dla znoju i idącej za nim nudy jest dowcip. Niestety, nie każdy ma zadatki na komika. Co dzieje się, gdy ktoś nieszczególnie zabawny bierze się za dowcipy, pokazuje książka „Nie mamy pojęcia” Jorge Chama i Daniela Whitesona.
„Na początku, niemal czternaście miliardów lat temu, cała przestrzeń, cała materia i cała energia znanego nam świata zawierały się w objętości mniejszej niż jedna bilionowa część kropki stojącej na końcu tego zdania” – tymi słowami rozpoczyna się „Astrofizyka dla zabieganych” Neila deGrasse Tysona. Przyznajcie, że czytając te słowa, Wy też poczuliście dreszcze na całym ciele.
W czasach, gdy żył Newton, wykształcony człowiek mógł poznać całą ludzką wiedzę z zakresu fizyki czy chemii. Nie oznacza to, że społeczeństwo było mądrzejsze, niż ma to miejsce teraz, lecz to, że ludzkie poznanie było tak ograniczone względem dzisiejszego, że ludzkie życie dawało aż nadto czasu, by tę wiedzę przyswoić. Obecnie nikt nie wie wszystkiego, mało osób wie dużo, a ledwie garstka może uznać się za specjalistów w jakiejś dziedzinie – i poświęca temu całe życie. Ludzie rozbudowują wiedzę tak prędko, że sami nie potrafią w pełni jej przyswoić. Tak przynajmniej twierdzą autorzy „Jeszcze krótszej historii czasu” – Stephen Hawking i Leonard Mlodinow.
Już pierwszego poranka na Islandii wiedziałam, że znalazłam moje miejsce na świecie. Nie chodziło o ciszę, prószący śnieg, czy nawet zapierające dech w piersiach krajobrazy. Chodziło o obcość, o tajemniczość, o jednoczesne wrażenie dominowania i bycia zdominowaną. Do tamtego poranka mogłam sobie tylko Islandię wyobrażać. Teraz po prostu szukam z nią i z jej wciąż niewystarczająco znaną mi historią kontaktu – tak trafiłam na „Małą księgę dawnych Islandczyków” Aldy Sigmundsdóttir.
Poczucie bezpieczeństwa człowieka jako istoty funkcjonującej w określonym społeczeństwie kierowanym konkretnymi zasadami jest tak naprawdę bardzo kruchym konstruktem. Od lat udowadniają to nie tylko takie sytuacje, jak chociażby aktualna pandemia, ale też bazujące na fikcji teksty kultury – i to z każdej półki, tak egalitarnej, jak i elitarnej. W debiutanckiej „Wyspie” Sigríður Hagalín Björnsdóttir raz jeszcze przypomina światu, że nie trzeba wojny, by zachwiać współczesnymi strukturami i normami.
„Do jutra w Amsterdamie” Agnieszki Zakrzewskiej pozostawiło czytelników i czytelniczki z lekką goryczą na ustach. Z jednej strony cieszyło, że powieść nie zakończyła się oczywistym happy endem, z drugiej jednak nazbyt emocjonalna decyzja protagonistki historii o opuszczeniu Holandii wydała się przesadzona. Co przynoszą odbiorcom „Pocztówki z Amsterdamu”?
Nie wątpię, że na świecie żyją ludzie, którzy zawsze spadają na cztery łapy, a każdą trudność czy porażkę potrafią przekuć w sukces albo – ewentualnie – motywator do rozwoju i działania. Za dużo jednak funkcjonuje już takich bohaterek w literaturze obyczajowej, bym gładko potrafiła przełknąć ich wtyki u losu. Historia Agnieszki z „Do jutra w Amsterdamie” to doskonały przykład tego, jak irytujący potrafi być marysuizm.
W kontekście literatury „obyczajowy” oznacza tyle, co „opisujący życie codzienne”. Tymczasem w książkach pogardliwie zwanych obyczajówkami (często z dopiskiem „dla kobiet”) trudno raczej mówić o szarej codzienności – najczęściej bowiem pękają w szwach od niesamowitych zbiegów okoliczności. Zdarzają się jednak i chlubne wyjątki. Takie jak „Dzisiaj śpisz ze mną” Anny Szczypczyńskiej
NOIR, HARDBOILED, MAKABRA
MITOLOGICZNY CHAOS
POWIEŚĆ WIDMO
SLACKERZY, HIPSTERZY, MILENIALSI, PREKARIAT
(NIE)NOWOCZESNE ROZSTANIA
KTOŚ SPAŁ W MOIM ŁÓŻECZKU!
CHORZY Z MIŁOŚCI
KOSMICZNE LAMY I PAPAJE
ŚWIAT W KROPCE
ŻYJEMY W OSZAŁAMIAJĄCYM ŚWIECIE
WYSPA TAJEMNIC
ISLANDZKI NOWY WSPANIAŁY ŚWIAT
MARY SUE WRACA DO DOMU
WIZJA SŁODKA JAK STROOPWAFEL
A PODOBNO KOCHA SIĘ TYLKO RAZ
